Op het terrein van het voormalig Openbaar Slachthuis Leiden en enige aangrenzende plekken wordt in Leiden een bijzonder bouwproject gerealiseerd, Nieuw Leyden. Het is bijzonder omdat hier particulier opdrachtgeverschap wordt toegepast, dat wil zeggen dat iedere koper van een kavel binnen enige randvoorwaarden z'n eigen huis kan laten ontwerpen. Niet alle gebouwen van het oude slachthuis zijn gesloopt: een aantal krijgt een nieuwe functie binnen het nieuwbouwproject. Zo komt in de oude stallen een nieuw kinderdagverblijf.

Het een en ander was voor de gemeente Leiden reden Cor Smit te vragen de geschiedenis van het slachthuis te schrijven. Dit geschiedenisverhaal, dat de bijzondere wereld beschrijft dat het slachthuis feitelijk was, is het voornaamste onderdeel van een boek, dat verder wordt gevuld met artistieke impressies van het oude slachthuis en het nieuwbouwproject en een verhaal over het bijzondere bouwproject.

Het Openbaar Slachthuis blijkt een boeiende, aparte wereld te zijn geweest, waar particuliere ondernemers en de overheid nauw met elkaar samen moesten werken. Een interessante, vaak spannende verhouding, waarover diverse betrokkenen nog met smaak vertellen. Bovendien waren er in het slachthuis tal van nevenactiviteiten te vinden, zoals een ijsfabriek en een koelbedrijf.

De achtergronden voor de stichting lagen enerzijds op het gebied van volksgezondheid (bedorven vlees!) en milieu (vervuiling door particuliere slachtplaatsen), anderzijds in het beschavingsoffensief van het eind van de negentiende eeuw: het bloedige bedrijf moest aan het oog onttrokken worden en de slachtdieren moesten humaner behandeld worden. Het Leidse slachthuis - overigens ook de thuisbasis voor de regionale keuringsdienst - groeide in de jaren zestig uit tot een belangrijke exportslachterij. De laatste jaren stonden vooral in het teken van de (rituele) slacht voor de islamitische gemeenschap.

Het is uiteindelijk een prachtboek geworden, mooi vormgegeven door Jan Kleingeld en Karin van Itterson (KIJK), met veel historisch en actueel beeldmateriaal. De uitgevoerde kunstprojecten bieden bovendien een vaak verrassende kijk op het slachtbedrijf én de veranderingen in de wijk door de transformatie van industrieterrein tot bijzonder woonproject. Ook daarover bevat het boek mooi geïllustreerde illustraties.

Het boek verscheen in maart 2006. Het is niet in de gewone boekhandel verkrijgbaar, maar wel via de gemeente Leiden én in Stedelijk Museum De Lakenhal. Een indruk van de historische inhoud kunt u krijgen via de website van de geschiedenisgroep van de wijk Groenoord, waar het slachthuis stond. U kunt hier doorlinken naar deze site (kies daar voor 'Markante plaatsen') http://www.groenoordleiden.nl/